Recensie Berlage en Brokken
Op 29 oktober 2023
‘Heimwee’, een concert door het Berlage Saxophone Quartet en Jan Brokken als verteller.
Deze zondagmiddag van 29 oktober 2023 zullen we niet gauw vergeten. In de theaterzaal van het Kulturhus die helemaal vol zat, waren de vier saxofonisten van het Berlage Saxofoonkwartet te gast. Samen met schrijver Jan Brokken namen zij ons mee in een concert met als thema ‘Heimwee’.
Heimwee kan een tweeslachtige emotie zijn, pijn en schoonheid komen erin samen: het missen van een tijd, een plaats of mensen die er niet meer zijn, maar ook een verlangen naar de mooie herinneringen van een tijd die voorbij is. In hun zeer lezenswaardige brochure van dit concert geven de vier musici van het Berlage Saxofoon Kwartet ieder hun eigen voorbeelden van wat heimwee voor hen betekent. En dan heeft Jan Brokken natuurlijk hierover ook heel veel te vertellen.
Uit een aantal van zijn boeken leest hij voor, met name uit de boeken die gaan over Indie waarheen zijn ouders in de dertiger jaren van de vorige eeuw verhuisden. Over de rijke beschaving van de Indische eilanden gaat het in zijn boek: ‘de tuinen van Buitenzorg’. Over die rijkdom gaat het aanvankelijk ook nog in zijn boek ‘de Kampschilders’, maar als de tweede wereldoorlog uitbreekt worden beide ouders gevangen gezet in jappenkampen. Hoe kunst in die onmenselijke omstandigheden een redding kan zijn beschrijft Jan Brokken zeer invoelbaar en deze middag vertelt hij ons daarover.
En dan de muziek!
Speciaal voor het Berlage Saxofoon Kwartet schreef de Iraanse componist Aftab Darvishi: ‘Arghavan’, Perzisch voor Judasboom, een gedicht van een Perzisch dichter die naar Duitsland emigreerde. De judasboom staat symbool voor zijn heimwee.
Ook een bewerking van de ‘Pagodes’ uit de ‘Estampes’ van Claude Debussy komt voorbij, en een sonate van Györgi Ligeti. Beide muziekstukken zijn voor het Berlagekwartet bewerkt door de altsaxofonist van het kwartet, Peter Vigh. Deze muziek is mij niet zo bekend: ik zou het nog wel eens willen beluisteren.
Na de pauze staat het saxofoonkwartet van Alexander Glazoenov op het programma. Deze Russische componist was gevlucht uit zijn vaderland en in 1928 als balling in Parijs neergestreken. Hij miste zijn thuisstad Sint-Petersburg heel erg en dat is in zijn muziek te horen. Jan Brokken vertelt erover in zijn boek: ‘De gloed van Sint-Petersburg’. De muziek die Glazoenov voor saxofoonkwartet componeerde ligt goed in het gehoor en dendert door mij heen, vooral het sonore geluid van de bas. Met een indrukwekkende virtuositeit wordt dit stuk ten gehore gebracht. Om tot rust te komen mogen we luisteren naar een bewerking van een van de Lyrische Stücke van Edvard Grieg.
Vervuld van heimwee en van bewondering verlaat ik de zaal.
Wat is beter dan één sax? Vier saxen! Zeker als er een bezield verteller als Jan Brokken aan hun zijde staat.
Hanneke Rijken